In een christelijk huwelijk moet je met de billen bloot

Wat doe je als ‘de-zonden-van-toen’ je blijven aanklagen? Ik kan me goed voorstellen dat mensen zich maar blijven schamen voor de fouten die ze ‘vroeger’ hebben gemaakt. Je zou ze het liefst willen vergeten en er nóóit meer aan herinnerd worden. Ik kan er talloze opnoemen vanuit mijn eigen verleden. Dat varieert van stelen uit het geldkistje van mijn ouders tot en met het verstrikt raken in de draaikolk van de strijd tegen porno. Maar waarom zou me dat moeten blijven achtervolgen in het nu? In alle jaren huwelijksbegeleiding hebben wij eindeloos veel mannen en vrouwen ontmoet die dachten dat ze door te trouwen al het oude vanzelf achter zich zouden kunnen laten. Een frisse start. Helaas pindakaas.

Je verleden, met zijn mooie en met zijn lelijke dingen, komt mee je huwelijk in. Ook de geheimen sluipen mee. En het zijn vooral die dingen die je van tijd tot tijd gaan aanklagen, totdat….
 
Ja, inderdaad, totdat…. Daar ga ik het in deze column over hebben. Want dit is nummer 3 in de Top-5 van oorzaken van het stuk lopen van veel huwelijken:

een verzwegen (soms schaamtevol) verleden.

“Je moet geen oude koeien uit de sloot halen Jan-Willem”. Hoe vaak heb ik dat niet gehoord. Dat klopt. Maar wat als die koeien niet oud of dood zijn en ook niet in de sloot liggen, maar op de achtergrond aan je geweten zitten te likken? Je wilt het vergeten, het achter je laten. In de eerste jaren van het huwelijk lijkt het ook allemaal van een leien dakje te gaan. Je geniet van het nieuwe ‘nu’ en troost je met het idee dat je een nieuwe start hebt gemaakt en dat je daarmee je verleden heerlijk hebt kunnen begraven, denk je. Zand erover, geen haan die ernaar kraait. Totdat je - net als Petrus – een keer ‘kukeleku’ hoort. Protestanten zouden de waarde van de biecht moeten gaan (her)ontdekken.
 
Leerdicht van David

Koning David schreef een ‘leerdicht’ over dit onderwerp. Hij was zo iemand die een etterbak vol schaamte op zijn rug had. Het was zelfs een publiek geheim in het paleis. Maar ‘men’ zei er niks van, want hij was immers de baas in de burcht. Toen stuurde God een profeet die David een ‘verhaal’ kwam vertellen over een rijke stinkerd met veel vee en een arme man met één lammetje dat met zijn kinderen opgroeide. Een verhaal om David uit zijn tent te lokken. En dat lukte. Je leest de geschiedenis en het resultaat van het verhaal van de profeet Nathan in 2 Samuel 12.
 
Hoe David omging met zijn schaamte over zijn handelswijze met Bathseba en haar man Uria, lees je in Psalm 51. Maar zijn ‘leerdicht’ over dit onderwerp is Psalm 32. “Zolang ik zweeg, kwijnde mijn gebeente weg”, vertelt hij in vers 3. Hij kreeg zelfs lichamelijke klachten van het proberen om zijn misdaad te verdoezelen.
Die Psalm hebben we al zo vaak als een heilzame aanmoediging mogen gebruiken bij het helpen van echtparen om met de billen bloot te gaan, te gaan biechten dus.
In vers 4 en 5 lezen we dit:
 “…dag en nacht drukte Uw hand zwaar op mij, mijn levensvocht veranderde in een zomerse droogte. Mijn zonde maakte ik U bekend, mijn ongerechtigheid bedekte ik niet. Ik zei: Ik zal mijn overtredingen belijden voor de HEERE. En Ú vergaf mijn ongerechtigheid, mijn zonde”.
 
Van nature zijn we niet zo gemakkelijk geneigd om onze vuile was buiten te hangen. Totdat je gaat ontdekken dat ‘openheid’ je juist verlost van de schaamte en de aanklachten in je geweten en je in de vrijheid zet.
Je hoeft het niet van de daken te schreeuwen of er een Top-40 hit mee te componeren, zoals David. Maar wil je écht vrij worden van je schaamtevolle verleden, dan moet je toch met je billen bloot. Naar God (die het toch al weet, maar het zo graag van je wil horen) en naar je partner. En soms kan een pastor of hulpverlener je daarbij helpen.
 
Waarom zou je je verleden in het licht brengen?

Waarom moet je je schaamte, je geheime zonden, in het licht brengen? Eigenlijk heel eenvoudig. Satan is de koning over alles wat ‘duister’ is en zondig is. En zolang ik mijn geheimen verstopt houd, blijft het werkterrein van de duivel en zal hij me bestoken met gevoelens van schuld en schaamte óf met suggesties als “het-stelt-niets-voor”, waar maak je je druk om? Juist op de meest vervelende momenten in mijn leven doet hij dat. En hij zal er ook alles aan doen om mijn verleden te gebruiken om mijn huwelijk te ondergraven. Want je partner zou zomaar eens kunnen ‘aanvoelen’ dat er iets is. Zodra ik dat in het licht breng, dan kan Gods vergeving mij bereiken en kan mijn huwelijkspartner mij ook vergeven en met me meestrijden. En die twee soorten vergeving zijn de schaar die me bevrijden van die donkere koorden van schaamte en schande die me aan dat verleden vastgekleefd houden.
 
Drie soorten aanklachten op je geweten

Wij leggen echtparen uit – aan de hand van de Schrift én onze eigen voorbeelden – hoe zegenrijk het is om in een huwelijk je verleden bloot te leggen voor elkaar en voor God. Het liefst voordat je een huwelijksverbond aangaat uiteraard. Maar als dat nooit is gebeurd, dan kan het alsnog.
En al die dingen uit het verleden die je aanklagen, waar je last van kunt hebben, bestaan volgens ons uit drie categorieën van ‘lasten’ die je terneer kunnen drukken in je denken en je geweten.

1. Dingen die je zelf fout hebt gedaan. Seksuele escapades, porno, diefstal, leugens, pestgedrag enzovoort. Het zijn je eigen zonden.
2. Alles waar je zelf slachtoffer van bent geworden en anderen de ‘daders’ zijn. Dat kan gaan over verkrachting, aanranding, vernederingen, verwaarlozing, afwijzing, enzovoort. Soms zelfs door je ouders, of naaste familie en vrienden. Dat zijn je wonden.
3. Al die dingen waar je onbedoeld mee in aanraking bent gekomen en die pijn doen. Oorlogssituatie, getuige van een zelfdoding, een ongeval, occulte seances, geweld en dat soort dingen. Ook dat zijn wonden.

Over deze laatste categorie zijn we doorgaans wel redelijk open en hebben we al wel eens ervaren hoe heilzaam het is dat anderen met ons kunnen meeleven. Maar die andere ‘zonden’ en ‘wonden’ van 1 en 2 vallen vaak in de categorie ‘ik-schaam-me-ervoor’. Wij hebben de afgelopen 15 jaar zo vaak gemerkt dat het onbesproken verleden bij echtparen de relatie uiteindelijk verstoorden.
 
Vergeven is de sleutel

Hoe los je dat dan op? Ik heb het al gezegd: door er wél over te praten. Met God én met je partner. En één van de sleutels die God geeft om het op te lossen is het genoemde woord ‘vergeving’. Vergeving vragen (bij categorie 1) en vergeving uitdelen (bij categorie 2). Zelfs al vragen de daders van categorie 2 nooit om vergeving, dan nog kunnen jij en ik leren om te gaan vergeven. Vergeving plaatst ons in de vrijheid. Vergeven doe je niet primair voor de ander, maar voor jezelf. Als het gaat om iemand vergeving te schenken betekent het niet dat je zijn/haar overtreding wegwuift. Het wás onrecht wat jou is aangedaan. De pijn en herinneringen zijn reëel. Maar de dader vergeven zet jou in de vrijheid. Jij kiest ervoor om niet langer aanklager te willen zijn. En daarmee geef je de machten van de boze niet langer het (zogenaamde) recht om jou ermee te bestoken. Ik heb over vergeving al eens een column geschreven.
 
De koe bij de horens vatten

De duivel zal je influisteren dat je dit soort dingen juist niet hoeft te bespreken met je partner.
Let wel… misschien heb je al je zonden al eens – bij je bekering of daarna – oprecht aan God beleden. Dan mag je weten dat God je volkomen heeft vergeven. Je bent (in Christus) Zijn geliefde zoon/dochter en je zult in de eeuwigheid bij Hem zijn. Laat je die zekerheid niet afpakken. Je bént en blijft niet wat je in het verleden fout hebt gedaan.

Toch merken wij bij echtparen vaak dat schaamte over dat verleden ervoor zorgt dat het niet besproken wordt in de meest intieme relatie die er op aarde is: het huwelijk. Onze ervaring leerde ons dat ook ‘zwijgen’ zonde kan worden. Dan worden schaamtevolle geheimen uit het verleden een soort betonrot die de fundamenten van je huwelijk aan kunnen tasten. Vooral ook als je zonden in té algemene termen aan God hebt beleden. Dan merk je dat de zogenaamde littekens van die ‘zonden-van-toen’ door blijven etteren in je gedachten en dus in je ziel. Je bent er niet ‘vrij’ van. En daardoor heeft het invloed op je partner met wie je een zielsband hebt. Dus ook op het functioneren van je huwelijk. Daarom moet je met je billen bloot, juist ook over het verleden.

Weg ermee! Hoe? Niet door oude koeien uit de sloot te halen, maar door die koe bij de horens te vatten en te offeren op het (figuurlijke) altaar van vergeving die bij voorbaat gegarandeerd is (1Joh 1:9). En als het duistere machten zijn die jou in de greep houden, dan mag je die verbreken op grond van wat Jezus deed op Golgotha (Kol 2:15).
Misschien moet je partner wel even drie keer slikken als je je verleden opbiecht. Het is weer Psalm 32 die ons belooft dat God ons omringt met jubelzangen van bevrijding (vers 7). En in de volgende verzen geeft ervaringsdeskundige David geen les over een koe in een sloot, maar over een paard en muilezel. “Ik onderwijs u en leer u de weg die u moet gaan; ik geef raad, mijn oog is op u. Wees niet als een paard, als een muildier, dat geen verstand heeft. Zijn bek houdt men in toom met bit en toom; dan kan hij u niet te na komen.”