Hoeveel invloed hebben je (schoon)ouders in je huwelijk?

Mijn schoonmoeder is mee op safari. We slapen in tenten in een wildpark. Midden in de nacht klinkt een luid geschreeuw en gebrul. Mijn vrouw stoot me in paniek aan. “Er staat een leeuw bij de tent van mama…”. Ik stel haar gerust met deze woorden: “Laten we eerst eens kijken of de leeuw dit wel overleeft.”

De leukste en tegelijk pijnlijkste moppen zijn schoonmoedermoppen. Dat is niet zonder reden. Ze zijn uit het leven gegrepen.

Wij hebben in onze begeleiding van echtparen al zo vaak meegemaakt dat een huwelijk stuk dreigt te lopen doordat ouders een verkeerde invloed hebben in het huwelijksleven (of gezin) van hun kinderen. Soms leidt dat er zelfs toe dat die kinderen het contact met hun ouders verbreken.

Ouders verlaten en nieuwe eenheid vormen
Het is veelzeggend dat bij de instelling van het huwelijk in Genesis 2:24 eerst gesproken wordt over het verlaten van het ouderlijk huis. Deze tekst wordt later diverse keren in de Bijbel herhaald, ook door Jezus zelf (o.a. Mattheüs 19:4-5).
Je mag je ouders gerust om advies vragen, maar je moet nooit toelaten dat ze zich ongevraagd bemoeien met je huwelijk en je gezin.
Wanneer je bedenkt dat het bij de Joden gebruikelijk was dat de bruid verhuisde naar het dorp van haar bruidegom, is het opvallend dat er juist van die bruidegom wordt gezegd dat hij zijn vader en moeder moest verlaten. De vrouw verliet haar ouderlijk huis per definitie al. De vader en moeder die hun dochter ‘kwijtraakten’ werden door de bruidegom gecompenseerd met een bruidsschat. Het was in die tijd dan ook van grote betekenis dat de Bijbeltekst – over het verlaten van je ouders – zich primair tot de man richt. Hij die in het huis (of dorp) van zijn ouders bleef wonen, moest zijn ouders verlaten. Dan ging het dus niet om het letterlijke verlaten, maar veel meer over het losmaken van de bemoeienis en de zeggenschap van de ouders. Een jong echtpaar moest weg uit de invloedssfeer van de ouders, zelfs al zou de bruidegom in hetzelfde dorp blijven wonen, of soms in hetzelfde huis. Man en vrouw moeten samen een nieuwe eenheid vormen.

Bemoeizucht van ouders kan desastreus uitpakken
Uit eigen ervaring en tijdens het begeleiden van echtparen hebben we in de praktijk gemerkt hoe desastreus het kan zijn wanneer dit Bijbelse principe wordt vergeten. Veel conflicten in een huwelijk vinden hun oorzaak in het feit dat ouders zich blijven bemoeien met hun zoon of dochter en zelfs met de opvoeding van de kinderen. Ook kunnen er problemen ontstaan doordat man of vrouw in feite meer loyaal is naar de ouder(s) dan naar het eigen gezin. Het kan zelfs voorkomen dat een van de partners geheime ontmoetingen met de ouders inplant om advies in te winnen. Dat is vergif voor je huwelijk. De Bijbelse opdracht om je los te maken van je ouders betekent niet dat je je ouders moet vergeten of dat je helemaal niet met ze moet omgaan. Integendeel, op een gezonde manier met je ouders omgaan is heerlijk. Je mag je ouders gerust om advies vragen, maar je moet nooit toelaten dat ze zich ongevraagd bemoeien met je huwelijk en je gezin.

Ik ging zelf enorm de mist in
Ik heb zelf enorm gefaald in het afstand nemen van de bemoeienis van met name mijn moeder in ons huwelijk en gezin. Mijn moeder was hartelijk en gastvrij, maar ze regelde graag alles en bemoeide zich met iedereen die onder haar invloedssfeer kwam. Ik leerde om dat simpelweg uit de weg te gaan en het te negeren alsof het niet bestond. In ons huwelijk bemoeide mijn moeder zich met alles tot en met de opvoeding van de kinderen aan toe. Ik dacht: “ach, zo is ze nu eenmaal” en negeerde het. Maar Joke raakte ontmoedigd en gefrustreerd. Veel te laat heb ik dat erkend en uiteindelijk heb ik Joke vergeving gevraagd dat ik als hoofd van mijn gezin geen grenzen had gesteld aan de bemoeienis van mijn moeder. In ons boek vertel ik er meer over.
Veel te laat heb ik dat erkend en uiteindelijk heb ik Joke vergeving gevraagd dat ik als hoofd van mijn gezin geen grenzen had gesteld aan de bemoeienis van mijn moeder.
Ouders moeten leren om hun kinderen los te laten

Omgekeerd geldt hetzelfde. Ouders moeten ook leren om hun kinderen los te laten. Geef je volwassen kinderen de kans om helemaal zelfstandig hun keuzes te maken, zelfs al krijg je kromme tenen als je ziet dat die keuzes afwijken van jouw voorkeuren. We hebben vaak gezien dat ouders van hun net getrouwde kind verwachten dat die elke zondag na de kerk op de koffie komt en dagelijks wel even belt hoe het gaat. Als dat vrijwillig gebeurt omdat het jonge echtpaar dat zelf graag wil, is dat prima, maar als er een morele verplichting ontstaat, kan het een bron voor een relatieconflict worden. Omdat dit onderwerp een bron van ergernis zou kunnen worden in je huwelijk, is het goed om het niet alleen als huwelijkspartners met elkaar te bespreken, maar ook met de wederzijdse ouders. Als ouders kun je het onderwerp al vóór het huwelijk bespreken met je zoon of dochter en zijn of haar aanstaande huwelijkspartner.

Meteen na je huwelijk beginnen met je eigen gewoontes
Voor het bouwen van een gezond huwelijk is het van belang dat huwelijkspartners al heel snel keuzes maken over de manier waarop ze met hun ouders willen omgaan. Hoe mooi en goed zou het zijn als je hierover met elkaar en met de ouders kunt praten. En ouders op hun beurt moeten leren om hun kinderen los te laten. Het is belangrijk dat ouders het jonge echtpaar als een nieuwe zelfstandige eenheid zien. Door het huwelijk van je kind staat deze eenheid nu los van je eigen gezin. Ze horen niet meer bij het dagelijkse gezinsleven, inclusief de geldende regels en gewoontes. Blijf uiteraard van ze houden en heet ze hartelijk welkom. Doe dat op een manier die bij dat ‘nieuwe huishouden’ past. Als je niet weet wat je kinderen hierin van je verwachten, kun je hier misschien samen over praten.

Aandachtspunten voor ouders

• Geef je getrouwde kinderen nooit ongevraagd advies en bemoei je niet met de manier waarop je kinderen hun gezin en opvoeding vormgeven.
• Als je kinderen om advies vragen, mag je uiteraard jouw mening geven en je levenservaring delen.
• Vertel over je eigen jonge huwelijksjaren. Wees open over de fouten die je zelf maakte.
• Vraag als ouders eens aan je kinderen of je hen niet te dicht op de huid zit.
• Pas op dat je geen verwachtingen uitspreekt ten aanzien van je zojuist getrouwde kinderen. Laat ze los en eis geen bepaald gedrag van ze, maar laat ze zelf aangeven wat ze willen.
• Verwacht niet dat alle familierituelen bij je getrouwde kinderen net zo zullen gaan als je zelf deed. Denk aan Sinterklaas, kerst, verjaardagen, koffievisites, met elkaar op vakantie gaan, enzovoort.
• Vraag je als ouders ook eens af hoe gezond het is als je dagelijks contact hebt. Uiteraard mag je hopen, bidden, verlangen dat je een gezonde relatie en omgang zult krijgen met je kinderen. Hoe die relatie er uit zal zien, moet niet alleen afhangen van jouw verlangens als ouder. Probeer dit voorzichtig bespreekbaar te maken.
• Verwacht niet van al je getrouwde kinderen dat ze exact hetzelfde doen qua omgangsvormen of bezoekfrequentie. Er zal onderling verschil zijn tussen ieder kind en dat is prima.
• Geef je volwassen kinderen de kans om helemaal zelfstandig hun keuzes te maken, zelfs al krijg je kromme tenen als je ziet dat die keuzes afwijken van jouw voorkeuren.

Ben je als (jong) echtpaar losgelaten?
De vragen die we aan ouders stellen over loslaten, stellen we ook aan hun kinderen. Zijn jullie ook echt losgelaten door je ouders? Hebben jullie er samen ook echt voor gekozen om los te komen van je ouders? Hebben jullie het er samen over gehad wat dat in de praktijk betekent? Hebben jullie het er over gehad hoe je een nieuwe en gezonde relatie met je ouders wilt gaan opbouwen?

Hieronder een aantal vragen die je samen kunt bespreken en later misschien ook met je ouders.

• Hoe vaak willen jullie gemiddeld bij ouders op bezoek?
• Hoe vaak willen jullie contact hebben met ouders? Dagelijks, wekelijks of ongeregeld?
• Is dit voor ouders en schoonouders hetzelfde of verschilt dat?
• Is digitaal contact voor jullie gelijkwaardig aan telefonisch contact?
• Horen bij dat contact met je (schoon)ouders vaste gewoontes en vaste ritmes of doen jullie dat meer spontaan?
• Op welke manier informeren jullie je ouders over dagelijkse of bijzondere gebeurtenissen?
• Hoe willen jullie kerst of verjaardagen vieren?
• Hoe gaat jullie contact veranderen als er kinderen worden geboren?
• Vind je het fijn als je ouders op de kinderen passen of juist niet?
• Zou je met je ouders mee op vakantie gaan als ze jullie dat vragen?
• Zouden er spanningen kunnen ontstaan als jullie grenzen aangeven bij het contact met de ouders?
• Hoe gaan jullie reageren als ze voor je gevoel jullie grenzen overschrijden?
• Op welke manier zou je later voor je ouders kunnen en willen zorgen mochten ze hulpbehoevend worden?

Bron van zegen
Tot nu toe heb ik vooral de gevaren belicht die er ontstaan als de band tussen ouders en getrouwde kinderen ongezonde trekjes heeft. Gelijktijdig is het ook een grote bron van zegen als die band tussen ouders en hun kinderen (en kleinkinderen) wel gezond is. Dan stroomt er een rijke zegen door de generaties heen.