Hoeveel contract-denken zit er in je huwelijk?

Jij en ik leven in een land waar alles wordt geregeld met contracten. Als ik een huurcontract heb waarin staat dat mijn huurbaas zorgt dat hij de buitenkant van mijn huis onderhoudt, dan kan ik hem aanklagen als hij dat niet doet. Als het dak lekt of de verf van de kozijnen valt en hij weigert dat te herstellen, dan zal ik hem in gebreke stellen en uiteindelijk via de rechter dwingen het contract na te komen of ik kan het contract verbreken en een betere huurbaas zoeken.

Bijna voor alles wat in onze samenleving gebeurt bestaat een contract. We hebben zelfs vrijwilligerscontracten. Schiet een van de contractpartners tekort? Dan treedt een boeteclausule in werking en/of het contract nietig wordt verklaard.
Dit contract-denken is zo dominant dat het onwillekeurig ook het beeld over het huwelijk heeft beïnvloed, ook bij christenen. Als ik in mijn huwelijk niet ‘geleverd’ krijg waar ik behoefte aan heb, dan mag ik er toch ‘onderuit’? Voor-wat-hoort-wat is de logica achter dat contract-denken. We hebben allebei onze rechten en plichten. En als de ander voortdurend niet levert, dan mag ik het contract verscheuren, toch? Ik denk dat God het niet zo heeft bedoeld.

Samenlevingscontract als proefperiode?
In het begrip ‘samenlevingscontract’ staat het woord ‘contract’ al letterlijk. Stellen die gaan samenwonen hebben per definitie al een bepaalde vorm van vrijblijvendheid ingebouwd. ‘Het kan immers misgaan en dan moeten we er zonder al te veel kleerscheuren uit kunnen stappen,’ zo luidt de (soms onbedoelde) logica. Bijna altijd zijn de bedoelingen voor die samenlevingsplannen nobel. De staat van verliefdheid maakt ook dat ‘samenlevers’ hopen dat hun contractpartner de ware zal blijken te zijn om ooit nog eens mee te gaan trouwen. Maar eerst maar eens kijken of het ook echt klikt. Een soort ‘proefperiode’? Maar als God zich bemoeit met een verbintenis tussen man en vrouw dan bedoelt Hij geen vrijblijvendheid. Hij wil een verbond en aan dat verbond wil Hij Zichzelf verbinden. Trouw is een kernmerk van God zelf en Hij moedigt ons aan om ook trouw te zijn en die trouw ook te ‘be-oefenen’. Door de problemen en de dalen heen.
 
Een verbond heeft prachtige kenmerken
Voor een christen is een huwelijk pas een huwelijksverbond als dat voor de wet én voor Gods aangezicht wordt gesloten. Bij de ambtenaar van de burgerlijke stand beloof je beperkte dingen aan elkaar. Toch is die handtekening, met getuigen erbij, de basis voor het wettelijk huwelijk. Maar daarna ga je samen naar God toe voor de ‘verbonds-trouwbelofte’ waar Hij Zichzelf aan verbindt. Daar wordt je belofte van trouw aan elkaar en aan Hem met een zegen bevestigd door een dienstknecht van God.
De letterlijke betekenis van het woord ‘verbond’ (zowel in het Hebreeuws als in het Grieks) is ‘iets rechtzetten of op orde brengen’ zodat het optimaal gaat functioneren. In feite is dat ook letterlijk zo. Je brengt de beperktheid van je wettelijke gelofte aan elkaar op orde met je verbondsbelofte.
Een Bijbels huwelijk is een instelling van God Zelf. Hij verbindt Zich aan ons huwelijk door middel van een verbond. En Hij heeft er prachtige vergezichten en geestelijke lessen in verstopt.
In het Bijbelboek Maleachi gaat het over het trouweloos handelen van Gods volk en de oproep om dat te veranderen, andere keuzes te maken. In hoofdstuk 2:14 verbindt God dat met het huwelijk. Daar noemt Hij het huwelijk zo’n verbond: “Omdat de HEERE Getuige is tussen u en de vrouw van uw jeugd, tegen wie ú trouweloos handelt, terwijl zij toch uw metgezellin en de vrouw van uw verbond is.”

Drie gaan samen
In Genesis 15 lezen we hoe dat ging met het verbond tussen God en Abram. Drie offerdieren van elk drie jaar oud (een koe, een geit en een ram) werden in twee helften gesneden en die helften werden tegenover elkaar gelegd. Daarbij ook nog een tortelduif en een jonge duif. In de nacht ging er een brandende fakkel door die helften heen. Het is een prachtige symboliek van het verbond van de Drie-enige God die Zich als een brandende fakkel verbindt aan het offer van de twee helften. Een huwelijksverbond wordt gesloten tussen drie deelnemers. Man, vrouw en God Zelf. Horizontaal sluit je als man en vrouw een verbond, en verbinden jullie je levens aan elkaar. Tegelijkertijd sluit God een verticaal verbond met jullie als echtpaar. Daarom is het zo mooi om als christenen je huwelijk in de kerk te laten inzegenen.

Bij een verbond hoort een offer
Bij een verbond hoort ook een offer. Dat is in een huwelijksverbond precies hetzelfde. Je offert je eigen ‘ik’, je eigen belangen en levert die in voor die van de ander. Je zegt heel bewust: ‘Ik leef niet langer voor mezelf.’ Alles wat de man heeft is voor zijn vrouw, en omgekeerd. Vanaf het moment dat je een verbond sluit, gaan de belangen van de ander vóór die van jezelf. Een verbond in de Bijbel is dan ook geen loos ritueel, maar een plechtige toewijding aan dat prachtige werkwoord ‘trouw’. Daarom is dat ouderwetse woord ‘trouwen’ ook ontstaan. Het beoefenen van trouw zijn aan je partner en aan God.

Het huwelijk is een groot geheimenis
De Bijbel noemt het christelijk huwelijk een ‘groot geheimenis’ (Efeze 5:22).
De definitie van een geheimenis is dit: ‘Een vorm van kennis met waardevolle voordelen voor een specifiek aantal mensen, de ingewijden.’Dat betekent dat de diepte en de zegen van een Bijbels huwelijksverbond pas echt goed begrepen kunnen worden door iemand die een band met Jezus Christus heeft. Daar mag je als christen niet lichtvaardig mee omgaan. Mannen moeten hun eigen vrouwen liefhebben als hun eigen lichaam. Ze moeten zich voor hun vrouw overgeven zoals Jezus dat deed voor Zijn gemeente. Dit zijn allemaal zaken die verwijzen naar een verbond. Daarom is een huwelijksverbond nooit een relatie die je mag invullen volgens je eigen maatstaven. Tenminste, dat geldt voor een christen. Een ongelovige kan uiteraard zijn eigen normen hanteren. Die is geen onderdeel van dat geheimenis en heeft er part noch deel aan. En hij zal het wellicht ook absurd vinden.

Werkplaats huwelijk
Elk van de huwelijkspartners leeft nu als het ware dat nieuwe leven in de ander en door de ander heen. Net zoals Jezus dat wil doen door ons heen (door Gods Geest). De man bedoelt dus: mijn leven is in jou, en omgekeerd zegt de vrouw dat over haar man. We zien dat al bij Adam die wild enthousiast over Eva roept: ‘Vlees van mijn vlees en gebeente van mijn gebeente.’ Met andere woorden: ‘Jij bent de verpersoonlijking van wie ik ben.’

Een verbond is geven
Een verbond heeft ook praktische toepassingen. Het gaat er dan niet meer om wat ik krijg, maar wat ik kan geven. Voor een ongelovige klinkt dit vaak absurd. Maar dit is een Bijbels principe dat we vaker tegenkomen: Geven maakt gelukkiger dan ontvangen, zo citeert Paulus de Heer Jezus (Handelingen 20:35). Beide huwelijkspartners hebben hun eigen rol in dat ‘geven’.
Uiteraard kun je pas geven als je weet wat je te geven hebt. Een vrouw kan pas geven als ze ook weet wat het is om een vrouw te zijn zoals God haar heeft bedoeld. Omgekeerd kan een man zichzelf als man pas echt geven aan zijn vrouw als hij weet wat het is om een man te zijn naar Gods beeld. Het succes of de glorie van de man wordt zichtbaar in zijn vrouw. Datzelfde geldt voor de vrouw: haar schoonheid en uitmuntendheid worden zichtbaar in haar man.

God in actie
Het woord ‘huwelijksverbond’ kan heel zwaar klinken. Als je jong bent (en verliefd) dan kun je het gewicht van zo’n woord niet helemaal doorgronden, maar de waarde ervan bestaat wel degelijk! Op het moment dat je ervoor kiest om je huwelijk te zien als een drievoudig snoer – een verbond met elkaar én met God – dan komt Hij in actie op al die momenten dat het nodig is. Hij heeft het bedacht en Hij is degene die de échte verbondspartner is. Je hoeft alleen maar ‘Heer, help!’ te roepen. Hij zal jou en je partner niet alleen helpen herinneren wat jullie ooit hebben uitgesproken, Hij zal ook voor hulp zorgen. Joke en ik hebben dat intussen al zo vaak ervaren dat we dit als troost aan je willen meegeven. God kómt in actie omdat Hij zichzelf aan ons huwelijk heeft verbonden. Hij wil zó graag dat ons huwelijk op een aardse manier nu alvast iets laat zien van de glorie van God zelf.