Hoe verschillend mogen man en vrouw in een huwelijk zijn?

Stel nou eens dat we met een meerderheid van de Nederlanders besluiten dat een koe vanaf nu vijf poten heeft. Gewoon omdat we de staart van de koe ook gaan tellen als een niet goed geëvolueerde poot*. Dan kunnen we wettelijk vastleggen dat een koe in 2023 vijf poten heeft. Maar… verandert die afspraak dan ook de werkelijkheid voor ons, voor de koe, voor de boer of voor de vliegen?

Ik hoor een steeds luider klinkende redenering dat er geen verschil zou moeten zijn tussen mannen en vrouwen. En voor mij geldt dat ook bij de suggestie van een deel van de overheid dat je kinderen al jong zou moeten toestaan hun geboortegeslacht te veranderen. Want zoals je je voelt, zo mag je zijn, toch? Dan denk ik: je kunt al die dingen wel vinden met een meerderheid, maar wie houd je dan voor de gek? Is de werkelijkheid daarmee ook veranderd? Daarom moest ik aan die anekdotische vraag van een Amerikaanse president (over hoeveel poten een koe heeft) denken. Je kunt namelijk van alles met elkaar afspreken, maar verandert dat ook de objectieve werkelijkheid?

Mannen en vrouwen zijn heerlijk verschillend
Mijn stelling is deze: het is fantastisch dat mannen en vrouwen totaal anders zijn, ook in een huwelijk. Ik vind het zelfs een van de fundamenten van de schepping die je niet te grabbel moet gooien. Ik ben overigens niet van de denkrichting dat mannen superieur zouden zijn aan vrouwen of heersers zouden moeten zijn over hen. Volgens mij spreek ik de Bijbel na als ik zeg dat mannen en vrouwen gelijkwaardig zijn. Ze zijn alleen niet identiek of uitwisselbaar. Ik weet het, met zo’n uitspraak kan ik heel ‘inclusief-Nederland’ over me heen krijgen. Mannen en vrouwen zijn heerlijk verschillend en ze vullen elkaar aan, vooral als beide partners die verschillen toelaten en tot bloei laten komen. Dat erkennen is net als Adam citeren die vol enthousiasme Eva begroet en al snel ontdekt dat zij alles heeft (en kon) wat hij niet had. De Bijbel beschrijft Eva dan ook “als een hulpe tegenover Adam”. Iemand die ‘de mens’ compleet maakt. Hij was blijkbaar hulpbehoevend en had iemand nodig.
We zoeken bij onze levenspartner kennelijk onbewust al de dingen die we zelf missen en waarvan we weten dat we die nodig hebben.

We zoeken bij onze partner dat wat we missen
Nu naar de praktijk van het huwelijk. Ik blijf het opmerkelijk vinden dat de huwelijkspartners elkaar vrijwel altijd blijken aan te vullen, niet alleen in hun seksualiteit, maar ook wat betreft hun karakter, temperament en vaardigheden. Joke en ik zijn samen completer en beter. Blijkbaar heeft God dat al in de schepping zo gewild. We zoeken bij onze levenspartner kennelijk onbewust al de dingen die we zelf missen en waarvan we weten dat we die nodig hebben.
Ik sprak eens een headhunter die een man had geplaatst op een kandidatenlijst voor een directiefunctie bij een bedrijf. Ik vroeg hem hoe hij nu – na alle interviews, testen en het bestuderen van zijn loopbaan – zéker kon weten dat hij geschikt was voor zijn job. En toen zei hij dit tegen mij. “Dat weet ik ook nog niet, want ik heb zijn vrouw nog niet ontmoet.”

Het staat voor je neus
Verschillen tussen mannen en vrouwen zijn mooi, anekdotisch en ze leiden soms tot irritatie. Een recent voorbeeld. Ik kan heel goed overzicht houden, heb een sterk richtinggevoel en weet de weg vrijwel altijd te vinden. Maar in huis is dat totaal anders. Ik ben meer thuis en help veel vaker in het huishouden. Maar wat ik ook probeer, ik heb steeds grote moeite met het onthouden hoe je een afwasmachine inpakt of waar het serviesgoed in de kast moet staan. Ook het terugvinden van dingen die we hebben opgeruimd is voor mij een crime. Ik zoek me wezenloos naar een boek in de kast en vraag dan uiteindelijk om hulp. Dan komt Joke en zegt: ‘Kijk, het staat pal voor je neus.’ Joke kan daarentegen twintig keer over een weg zijn gereden en dan de 21e keer nog vragen of we links- of rechtsaf moeten. In 99 van de 100 gevallen zijn deze ‘tekortkomingen’ nooit een probleem, maar bij vermoeidheid of opgestapeld bij andere irritaties, veroorzaken ze soms botsingen.

We hebben allemaal ons gereedschapskistje
Een deel van de verschillen tussen man en vrouw heeft niets met ons geslacht te maken, maar een ander deel juist wel. Met elkaar vormen alle verschillen een soort gereedschapskistje dat ieder mens tot zijn beschikking heeft voor bij het werk, in de samenleving, in de kerk en in het huwelijk en gezin. Over dat laatste heb ik het uiteraard. En dat gereedschapskistje wordt in de werkplaats van het dagelijks leven in je huwelijk gevormd, door het schaven, schuren en botsingen heen.
Mannen en vrouwen zijn heerlijk verschillend en ze vullen elkaar aan, vooral als beide partners die verschillen toelaten en tot bloei laten komen.
Je gereedschapskistje bestaat onder andere uit de volgende attributen:
1. Je temperament. De primaire manier waarop je spontaan reageert op situaties.
2. Je karakter. De binnenkant van je persoonlijkheid.
3. Je vaardigheden. Waar ben je goed in en waarin juist wat minder?
4. Je levenservaring. Wat je écht hebt geleerd uit de praktijk van het leven.
5. Je geslachtskenmerken en je fysieke kenmerken
6. Je interesses en hobby’s.
7. Je culturele achtergrond en vorming.

Over elk van deze dingen is heel veel te zeggen, ook hoe ze in een huwelijk de ander kunnen versterken, maar ook hoe je je partner daarmee kunt beschadigen. Daarover veel meer in ons boek Werkplaats huwelijk.

Identiteit is niet wat je voelt of doet
De combinatie van dat alles, gelouterd door de (leef-)tijd vormt je persoonlijkheid. Dat is overigens wat anders dan je identiteit. Ik geloof dat de identiteit van een christen allereerst gebaseerd is op het feit dat hij of zij een wedergeboren kind van God is. Die wedergeboorte is de basis voor zijn persoonlijkheid. Een niet-christen kan dat ‘opnieuw-geboren-worden’ totaal niet begrijpen. Die zal in het etaleren van de persoonlijkheid vaak andere dingen noemen als positie, sociale omgeving, gevoelens en beroep. Daarmee wordt alles bedoeld wat het leven je heeft gegeven en hoe je bent gevormd. Een christen zal dat grotendeels best kunnen accepteren, maar wel vanuit het gegeven dat je nieuwe identiteit in Christus de basis mag zijn waarop die stukken levenservaring gestapeld worden.
* Oorspronkelijk komt deze anekdote naar mijn weten van Abraham Lincoln die met deze parallelle redenering een – in zijn ogen onzinnige discussie – wist te beëindigen.