Het huwelijksleven van een christen is een oefenschool

In trouw kun je jezelf (al heel jong) oefenen.
Elk kind ontdekt al jong dat het leven niet altijd over rozen gaat, integendeel. Hoe gek het misschien ook klinkt, dat is ook Gods bedoeling. Hij wil ons karakter laten groeien en dat gebeurt door correctie en het leren omgaan met tegenslag. De Hebreeënbrief zegt ons in hoofdstuk 12 dat we een wedloop moeten leren lopen en daarvoor is oefening nodig. In vers 11 staat: En elke bestraffing schijnt op het moment zelf wel geen reden tot blijdschap te zijn, maar tot droefheid. Maar later geeft zij hun die erdoor geoefend zijn een vreedzame vrucht van gerechtigheid.

Het leven van een christen is dus een oefenschool. Het huwelijksleven en het gezinsleven zijn dat ook. De grote vraag is óf we tijdens dat dagelijks leven, in die voor- en tegenspoed, willen leren? En als het niet goed gaat, willen we ons dan bekeren: omdraaien, het anders doen? Wanneer we van onze fouten leren, dan merken we dat tegenslag en correctie ons opbouwen en dichter bij God en bij elkaar brengen. En de mooie extra uitdaging is dan of wij – met onze fouten – ook een voorbeeld durven te zijn voor onze kinderen.

Een mislukking is een pluspunt 
In het Amerikaanse bedrijfsleven wordt een fout of mislukking van een manager meestal als een pluspunt op diens cv gezien. In Nederland is dat vaak tegenovergesteld: hier worden fouten van managers meestal afgestraft. Je bent blijkbaar niet geschikt. Dat is een van de typische cultuurverschillen tussen de beide landen. Amerikanen gaan ervan uit dat de praktijk de allerbeste leerschool is en dat je vooral leert van fouten en mislukkingen. Ze bevragen je dan ook stevig daarop. Als ze merken dat het leermomenten zijn geworden, die je wijzer en rijper hebben gemaakt, is dat een flink pluspunt voor je carrière. Die opgedane levenservaring maakt je beter geschikt voor je (volgende) job. En ik heb van Jim Collins (de auteur van het boek Good to Great) geleerd dat de meest succesvolle managers de managers zijn die trouw zijn gebleven aan hun (eerste) vrouw. Trouw aan je gezin is volgens hem een belangrijke bouwsteen voor goed leiderschap in een bedrijf. En het aparte is dat de Bijbel exact hetzelfde zegt over oudsten in de kerk.
Een van de belangrijkste crisis-veroorzakers is dat we voorafgaand aan een huwelijk niet hebben geleerd om trouw te zijn.

Trouw kun je al jong leren
Er zijn talloze redenen die een crisis in een huwelijk kunnen veroorzaken. In ons boek noemen we de 25 meest voorkomende oorzaken van zo’n crisis. Ik pak er nu eentje apart uit.
Een van de belangrijkste crisis-veroorzakers is dat we voorafgaand aan een huwelijk niet hebben geleerd om trouw te zijn. Trouw kun je als kind al oefenen en als we dat oefenen als kind niet hebben gedaan, dan wordt dat lastig als we volwassen zijn. Loyaal aan iemand blijven gaat niet vanzelf. God vindt trouw heel erg belangrijk, ook omdat het een karaktereigenschap van Hemzelf is. Hij spoort ons aan om onszelf al jong te oefenen in trouw. Jezus zegt het op diverse plaatsen, bijvoorbeeld in Lukas 16:10: Wie trouw is in het minste, is ook in het grote trouw. En wie onrechtvaardig is in het minste, is ook in het grote onrechtvaardig.
Je kunt al heel jong beginnen met het oefenen in trouw, bijvoorbeeld in contacten met vriendjes en vriendinnetjes. Als zo’n relatie uitgroeit tot een echte vriendschap, zul je dat contact moeten onderhouden, anders dooft de vriendschap uit. Daarom is het belangrijk dat je trouw bent aan je vrienden, contact met ze onderhoudt en ze niet vergeet in de sleur van elke dag.

Trouw wordt aangevallen
Juist omdat trouw een kernmerk van God Zelf is, zal de duivel er alles aan doen om het aan te vallen. Die aanvallen kunnen van buitenaf komen, maar de meest geniepige komen van binnenuit, vanuit ons hart. Volgens mij zijn er twee die eruit springen.
1. Egoïsme. Jezelf en je eigen belang in het centrum van je leven zetten. Onwillekeurig sluipen vormen van egocentrisch denken een huwelijk binnen. En die argumenten kunnen soms ook heel logisch klinken. Je moet tot je recht komen, je moet je kunnen ontplooien, enzovoort. Maar ‘trouw’ zet de ander centraal. Het belang van de ander gaat voorop.
2. Leunen op je gevoel. Nauw verbonden met het vorige is dat wij in onze samenleving leren dat alles altijd goed moet voelen. Als ik een huwelijk (of het begrip trouw) ga bouwen op mijn gevoel, dan is dat een levensgevaarlijk fundament. Trouw betekent dat je bij je keuzes (bij je verbond) blijft en je je niet laat meedrijven door je gevoel.
Trouw betekent dat je bij je keuzes (bij je verbond) blijft en je je niet laat meedrijven door je gevoel.

Trouw is een werkwoord
De belangrijkste oefenschool voor een christen is trouw zijn aan God Zelf. Ook dat kun je al heel jong oefenen. Dagelijks contact met Hem onderhouden, Hem danken, van Hem leren door Zijn Woord te lezen en Hem samen met andere christenen (je broers en zussen in de kerk) ontmoeten. Als je leert om daar trouw in te zijn, zul je daar in je leven en je huwelijk de vruchten van plukken.
Trouw is ook dat je je beloftes nakomt. Als je faalt (dat doen we immers allemaal), neem daar dan de verantwoordelijkheid voor en ruim het op door het te belijden als zonde. Trouw is bijvoorbeeld ook dat je al in je verkeringstijd afspreekt om trouw te wíllen zijn, bijvoorbeeld door elkaars maagdelijkheid te beschermen en seks te bewaren tot na het moment dat een huwelijksverbond is gesloten. Het werkwoord’ trouwen’ is niet voor niets gebouwd rond dat woordje ‘trouw’. Het is ook letterlijk een ‘werk-woord’.

De oefenschool
Hoe doe je dat dan, dat oefenen in de ‘trouw-verantwoordelijkheid’ voor je (toekomstige) relatie? In de praktijk blijkt overigens dat mannen daar meer moeite mee hebben dan vrouwen. Verantwoordelijkheid oefenen betekent dat je gaat leren tijd te investeren in je partner en daar ook discipline in te ontwikkelen. Het is bijvoorbeeld heel belangrijk dat je ook leert om tederheid te laten zien, zonder dat daar seksualiteit bij te pas komt. Het is – ook met het oog op later – van belang dat je leert om de ander te laten merken dat je haar of hem geweldig vindt, zonder daarbij door te schieten naar seksuele tederheid. De derde oefenschool is jezelf in je partner te verdiepen. Weten hoe de ander in elkaar zit en welke dingen er in het binnenste leven. Deze oefenschool is dus vooral op je (toekomstige) partner gericht en niet op het jezelf leren kennen.
Een mooie klassieke stelling die hierbij past is deze: ‘Je moet de ander begrijpen voordat je kunt verwachten dat jij begrepen kunt worden.’

Ontrouw als bijl aan de wortel van je huwelijk
Ik denk dat ‘ontrouw’ zo ongeveer de meest hevige aanval op een huwelijk is en de meeste pijn veroorzaakt. Ook in de Bijbel lees je dat God het meest boos (en verdrietig) is, wanneer Zijn volk Hem ontrouw is. Dat is voor een partner in een huwelijk niet anders. Ontrouw heeft vele gezichten. Het meest funeste is alle ontrouw die te maken heeft met het schenden van de intimiteit, vooral de seksuele. Dat is uiteraard het geval bij echtbreuk, overspel, maar ook bij porno.
Hoe mooi is het dan wanneer ouders aan hun kinderen ‘belijden’ als het fout is gegaan. Daarmee geven ze een praktijkles ‘genade’ en ‘vergeving’.
Wij hebben in onze huwelijksbegeleiding uitvoerig te maken gehad met al deze dingen. En dan is er één troostrijke wetenschap: ontrouw kan hersteld worden. Dat vraagt een heel diep proces van beide partners die begint met de keuzevraag: wíl je samen verder? Wíl je opruimen en gaan bouwen? Wíl je je bekeren en leren om trouw gaan be-oefenen? Wij hebben gezien dat huwelijken na overspel sterker zijn geworden als ooit tevoren.

Trouw laten zien aan je kinderen
Kinderen leren het meest doordat ze hun ouders afkijken en nadoen. Dat geldt voor de mooie en de minder mooie dingen. En trouw is een van die dingen die kinderen haarfijn aanvoelen bij hun ouders. Dat geldt dan voor trouw in alle dingen, ook in vriendschappen, in kerkbezoek, in het ‘afspraak-is-afspraak’ van de kleinste dingen. En hoe mooi is het dan wanneer ouders aan hun kinderen ‘belijden’ als het fout is gegaan. Daarmee geven ze een praktijkles ‘genade’ en ‘vergeving’ vanuit het huwelijksleven aan hun kinderen.
Er is veel meer over te zeggen. Dat doen we in het laatste hoofdstuk van ons boek ‘Werkplaats huwelijk’. Tot slot nog twee levenslessen die wijzelf hebben geleerd in onze 47-jarig huwelijksverbond.

1. Het allergrootste geschenk dat een vader aan zijn kinderen kan geven is dit: hun moeder onvoorwaardelijk liefhebben en trouw zijn.

2. En het grootste geschenk dat een moeder aan haar kinderen kan meegeven is dit: hun vader respecteren en trouw zijn.