Conflicten in een huwelijk zijn ‘heilzaam’

Een huwelijk waar nooit botsingen zijn, is een saai huwelijk. Een huwelijksrelatie kán niet altijd over rozen gaan. Er komen conflicten en irritaties, vooral ook in de eerste jaren van een huwelijk. Dat hoort erbij en ze maken je huwelijk sterker, mits je er goed mee omgaat. Het succes van jouw huwelijk is daarom niet afhankelijk van de vraag óf er wel of geen spanningen en problemen in je relatie komen, maar hoe je ermee omgaat. Een succesvol huwelijk wordt gekenmerkt doordat man en vrouw aan hun relatie met elkaar en met God werken, juist door die conflicten heen. De Bijbel vertelt het heel beeldend in Spreuken 27:17: “IJzer scherpt men met ijzer, zo scherpt een man het gezicht van zijn naaste.”

De vonken mógen er vanaf vliegen

In elk huwelijk komen er discussies waar de vonken soms van afvliegen. Als het goed is, zullen die conflicten overigens wel steeds minder worden naarmate je langer (gezond) met elkaar bent getrouwd. Gewoon omdat er dan zoveel aan elkaar geschuurd en geschaafd is dat je elkaars eigenaardigheden volop kent. Wij zitten in ons 50e huwelijksjaar en hebben, door onze botsingen heen, geleerd hoe we elkaar het beste aanvullen en hoe we elkaar ‘soepeltjes’ kunnen corrigeren zonder dat het tot blijvende ergernissen leidt.

De 10 belangrijkste oorzaken van conflicten

Laat ik duidelijk zijn: conflicten moet je oplossen en niet laten ‘door-etteren’.
Joke (mijn vrouw) en ik hebben jarenlang zoveel echtparen begeleid dat we zelf een lijstje hebben kunnen maken met de tien belangrijkste oorzaken van conflicten.

1. Niet (of te weinig) met elkaar praten. En dan hebben we het over dóórpraten over de gedachten en gevoelens die spelen. Dit is voor mijzelf een flink leerpunt geweest en het blijft een zwakke plek.
2. De partners delen onvoldoende elkaars leven en wetenswaardigheden. Ze leven gedurende de week te veel als solisten.
3. In de praktijk blijkt dat de diepste waarden van de mens, wie je bent en hoe je over dingen denkt, toch anders zijn dan je tijdens de verkeringstijd had gedacht.
4. Partners hebben een totaal verschillend beeld van hoe je met elkaar samen leeft in een huwelijk. Soms door slechte voorbeelden van ouders, buren, familie of kerk.
5. De partners voldoen niet aan elkaars verwachtingen. Bij beiden staan de eigen wensen, verlangens en behoeften zó centraal, dat er twee eilanden in een huwelijk ontstaan.
6. De rol van ouders/schoonouders in het huwelijk is te dominant. Het principe van ‘je-ouders-verlaten’ is verkeerd begrepen. Daarover heb ik aparte blog.
7. Over de (opvoeding van de) kinderen wordt verschillend gedacht.
8. Kerk, werk, collega’s, oude relaties, vrienden/vriendinnen, sport, hobby’s spelen een verkeerde (verstorende) rol in het huwelijk.
9. De seksuele praktijk en verwachtingen komen niet overeen.
10. Er is voor elk van de partners te weinig tijd om al of niet met vrienden iets alleen te doen. Soms is er sprake van het tegenovergestelde: partners nemen onvoldoende tijd voor elkaar.

Uiteraard zijn er veel meer conflictveroorzakers en vele varianten op deze lijst van 10.

Hoe zie je die conflicten werkelijkheid worden?

Uiteindelijk komen al deze genoemde wortels (veroorzakers) van conflicten een keer naar buiten. Ik noem de vier die in onze praktijk het meest voor kwamen.
A.    Het voortdurend uiten van kritiek op de ander.
B.    Eén van de partners gaat alleen maar in de verdediging of vlucht weg.
C.    Je gaat de ander minachten en dat laat je merken, ook non-verbaal.
D.    Je bouwt een muur om je heen, zodat je niet meer ‘geraakt’ wordt.

Als dit intussen bij jou (of jullie) al het geval is, wees dan eerlijk en zoek hulp. Laat ik je alvast verzekeren: het is nooit hopeloos, er is altijd een oplossing. Vooral omdat we een God hebben die jullie toch al door en door kent én omdat Hij er alle belang bij heeft om jullie huwelijk te herstellen en op te bouwen.

Hoe los je conflicten op?

Of je nu nog in het rijtje van 10 zit of al in de ‘A-B-C-D’ bent beland, drie dingen zou je in elk geval moeten doen om een echtscheiding te voorkomen.

• Onderkennen dát het gebeurt en het niet wegwuiven. Geen toneelspel meer.
• Het bespreekbaar maken met je partner. Niet tijdens een conflict zelf, maar op een rustig moment.
• Leren hoe je het gaat oplossen. Dat betekent oefenen. Als je dat niet zelf lukt, zoek dan hulp van ervaren christenen. De kans is namelijk groot dat er (ook) sprake is van geestelijke problemen achter de zichtbare conflicten. Die moet je dan ook geestelijk oplossen en dat kan een seculiere hulpverlener niet.
• En áls je een ruzie of botsing gezond hebt opgelost, en je hebt er samen van geleerd, weet dan dat de basis en het karakter van je huwelijk sterker wordt dan ooit.

Hoe kom je er dan uit? 

Elkaar dingen verwijten is dus ‘by-far’ de meest voorkomende tijdbom in een huwelijk. De oplossing is in feite heel eenvoudig maar juist daardoor zo razend moeilijk. Elk van de partners zal moeten erkennen dat de oplossing bij jezelf ligt en niet bij de ander. Beter gezegd: tussen jou en God en niet tussen jouw partner en God. En de oplossing is nooit duiken, vluchten of een muur om je heen bouwen, maar het toepassen van de principes van God zelf. Hij is immers de uitvinder van het huwelijk. Ook al denk jij dat je maar voor 5 tot 10% ‘schuldig’ bent aan een conflict, dan nog zal God met die 5 of 10% van jou beginnen. Waarom? Omdat Hij zoveel van je houdt dat Hij met jou wil beginnen.

Irritaties en conflicten kunnen zeer gezond zijn

God zelf doet immers aan karaktervorming en gebruikt conflicten. Hij wil dat wij, wedergeboren als Zijn kinderen, opgroeien tot evenwichtige volwassen christenen. Hoe God dat doet, daar staat de Bijbel vol mee. In elk geval ‘tuchtigt’ en ‘vermaant’ Hij ons. Dat lijken akelige woorden, maar ze zijn voluit Bijbels. In Spreuken 3:11 lezen we: “Mijn zoon, verwerp de vermaning van de HEERE niet en heb geen afkeer van Zijn bestraffing. Want de HEERE straft wie Hij liefheeft, zoals een vader doet met de zoon die hij goedgezind is”.
Dat geldt ook in een huwelijk. Conflicten en strubbelingen vormen je karakter, ook het karakter van je huwelijk. God is erbij in een huwelijk en Hij kan juist door de problemen heen iets moois uitwerken.

Van fouten maken mag je leren

In de Nederlandse samenleving mag je eigenlijk geen fouten maken. Het zit in onze cultuur om fouten af te straffen. Barbertje moet hangen. Gaat er ergens in het publieke domein iets fout, dan moet een minister aftreden. In het zakenleven word je dan ontslagen. Amerikanen gaan daar wat ons betreft ‘gezonder’ mee om. Als je daar een fout maakt, gaan ze ervan uit dat dat op zichzelf een hele goede leerschool is en ze zeggen dat je – als je er goed mee omgaat – van je fouten meer leert dan van een dure cursus. Wij denken dat juist dát een voluit Bijbelse gedachte is. God zoekt geen foutloze mensen, Hij zoekt corrigeerbare mensen. Denk alleen maar aan de geschiedenis van David. De Bijbel schildert hem als een mens die de een na de andere fout maakt, van overspel en moord tot en met het verkeerd opvoeden van zijn kinderen. Toch noemt de Bijbel hem een ‘man naar Gods hart’ (Handelingen 13:22). Ik denk dat dit alles te maken heeft met het feit dat David zich door God liet corrigeren en dat hij transparant was voor God. Psalm 139 is geschreven door David. Deze Psalm eindigt met deze prachtige verzen (vers 23 en 24): “Doorgrond mij, o God, en ken mijn hart, beproef mij en ken mijn gedachten. Zie of er bij mij een schadelijke weg is en leid mij op de eeuwige weg”.God zoekt geen foutloze mensen. Hij zoekt corrigeerbare mensen.

Deze column is ook verschenen op Cvandaag