Uit Cvandaag van 21 oktober 2022 door Jan-Willem Grievink

Om het maar meteen heel confronterend te zeggen: als ik niet weet wat het betekent dat de Drie-enige God mij liefheeft, dan weet ik ook niet hoe ik zo’n soort liefde kan doorgeven aan een ander. Zeker niet aan mijn vrouw, met wie ik samen iets van God mag laten zien. Het was voor mij van groot belang om te leren ontdekken wat die liefde van God voor mij is. Want wat ik niet heb, kan ik niet uitdelen. En na dat ontdekken was het een kwestie van discipelschap, keuzes maken, om dat fundament vast te houden, om die liefde wortel te laten schieten en vrucht te laten dragen. En die liefde heet ‘agapè-liefde’.

Gevoel staat niet voorop
Jazeker, elk mens kan zonder die goddelijke ‘agapè-liefde te kennen, wel degelijk andere vormen van liefde uitdelen aan zijn partner. Maar dan is het ‘storgè-liefde, ‘philia-liefde’ en ‘eros-liefde’. Maar de ultieme Goddelijke liefde gaat een stapje verder. Het Nederlands is een arme taal als het gaat om het woord ‘liefde’. De Bijbel heeft er vier woorden voor. De liefde waar het Nieuwe Testament vooral vol-van-is, is de agapè-liefde. En juist die vorm van liefde werd ook door mij, als postmoderne Westerse christen, nogal verkeerd begrepen. Agapè is géén ultiem genotsgevoel, maar het is de liefde van de wil. De wil, de kéuze om het goede voor de ander te zoeken. Dat heeft zelfs niets met ‘lief-vinden’ te maken.

Storgè, eros en philia, – de drie andere Bijbelse woorden voor liefde – hebben veel meer dat emotionele gevoelsaspect. Agapè is dus vóór alles de liefde van de keuze vóór de ander. Niet omdat ik die ander zo aardig, lief, aantrekkelijk of leuk vind, maar omdat die agapè nodig heeft. Dat is ook wat Gods liefde deed. Zijn ‘agapè-liefde ‘koos’ voor de mens omdat die ‘verloren’ was. De mens had een ‘oplossing’ nodig. En God gaf daarom Zichzelf in de gestalte van Zijn eigen Zoon. Jezus vertelt het aan Nicodemus in Johannes 3.

De vier misverstanden rond liefde
Rondom het écht begrijpen van die vorm van ‘kiezende-liefde’ gaat het bij ons als Westerse christenen dus vaak mis. Tijdens het begeleiden van echtparen hebben mijn vrouw en ik vier oorzaken ontdekt.

We worden besmet met een sterk verwesterd beeld van het woord liefde, waarin gevoelens de boventoon voeren. Dat projecteren we ook op ons huwelijk. En als die gevoelens weg zijn, dan is de ingebeelde basis van ons huwelijk weg.
We hebben die Goddelijke liefde nooit echt diep tot ons door laten dringen. We praten, zingen en lezen erover, maar wat is er met onszelf gebeurd? Zijn wij er al door veranderd? Heeft die agapè-liefde ons gegrepen?
We hebben de rol van de Heilige Geest, die binnenin ons woning wil maken, verwaarloosd. Hij is immers Degene die dag en nacht in ons woont. Hebben we contact met Hem? Zien we de vrucht van de Geest in ons? Zie Galaten 5:22.
We hebben niet geleerd om vanuit die liefde ook echt te leven en uit te delen. De liefde van de Drie-enige God is een kiezende liefde, een liefde in actie. Soms tegen alle logica en gevoelens in. Liefde is genade en waarheid tegelijkertijd. En die liefde is trouw.

Liefhebben is een gebod van Jezus
Dat liefde niet primair met je gevoel te maken heeft maar met keuzes, kun je ook uit de Bijbel afleiden doordat Jezus die Goddelijke liefde als een gebod op ons hart legt. Iets wat je moet gaan dóen! Ik kan er dus voor kiezen om het wel of niet te doen, gehoorzaam te zijn. Bijvoorbeeld het gebod om elkaar lief te hebben uit Johannes 15:12: Dit is Mijn gebod: dat u elkaar liefhebt, zoals Ik u liefgehad heb.

Jij en ik, Westerse christenen, denken en zeggen te gemakkelijk dat we God liefhebben. Voor een Jood is dat ondenkbaar.

Dat geldt voor christenen onderling, maar uiteraard ook voor een echtpaar. Hoe meer ik op basis van die keuze om lief te hebben ga leven, hoe minder het als een gebod gaat voelen. Het wordt bijna een dagelijkse vanzelfsprekendheid. Dat is precies wat Gods Geest binnenin mij wil doen. De duivel weet dit ook en zal er juist alles aan doen om mij hiermee te laten worstelen en mij een veel emotioneler, gevoelsmatig idee van liefde influisteren. En als dat gevoel ‘weg’ is, dan mag ik toch wel uit mijn huwelijk stappen?

Liefde doet
Jij en ik, Westerse christenen, denken en zeggen te gemakkelijk dat we God liefhebben. Voor een Jood is dat ondenkbaar. Een Jood in de tijd van de Bijbel wist dat God liefhebben vooral praktisch moest zijn. Liefhebben is voor een Messiasbelijdende Jood in de eerste plaats een kwestie van doen. Agapé-liefde doet iets. Radicale keuze maken, dat is in praktijk brengen van liefde.

Dat weten we vanuit Jezus’ uitspraken: Hij zei tegen allen: Als iemand achter Mij wil komen, moet hij zichzelf verloochenen, zijn kruis dagelijks opnemen en Mij volgen (Lukas 9:23). Wie zijn kruis niet draagt en achter Mij aan komt, kan geen discipel van Mij zijn (Lukas 14:27).

Een discipel van Jezus worden heeft dus alles te maken met mijzelf (mijn eigen ego) verloochenen en Hem volgen (navolgen) en van Hem leren. Dat is liefde in praktijk, Hem liefhebben. In de Joodse traditie is het zo dat discipelen van een rabbi in feite net zo wilden worden als hij. Jezus neemt dat over als Hij dit zegt: Het moet genoeg zijn voor de discipel dat hij wordt zoals zijn meester (MattheuÌˆs 10:25).

Een discipel van Jezus worden heeft dus alles te maken met mijzelf (mijn eigen ego) verloochenen en Hem volgen (navolgen) en van Hem leren.

Liefde en discipelschap
Jezus wil vooral een relatie met ons. God heeft ons zelfs uitgekozen om straks de bruid van Zijn Zoon te worden. Maar al voor die bruiloft wil deze Drie-enige God een relatie met mij opbouwen. Hij wil ‘verkering’ met jou en mij als christenen. Dat is dat we vertrouwelijk met Hem leren omgaan, Zijn agapè-liefde nu al gaan ontdekken. Hoe doe ik dat dan? Wellicht begint alles met het bewust worden dat er een strijd woedt om ons denken. En ons denken moeten we durven onderwerpen aan Gods Woord, ook al voelen we dingen soms anders aan.

In feite zijn er slechts drie dingen nodig voor het oefenen in discipelschap en die hebben alle drie te maken met keuzes:

Ervoor kiezen om het stuur van mijn leven in handen van de grote Stuurman te geven. Dat is tegen Jezus zeggen dat Hij de Heer van mijn leven mag worden. Dan ben ik pas echt een discipel van Jezus Christus, mijn Heer en Koning.
Het levende Woord ‘eten’. Dat wil zeggen: mij dagelijks voeden met Gods Woord en oprecht Gods Geest vragen om tot mij te spreken door dat Woord.
Met God communiceren. Dat is bidden. Ik praat met God en vertel Hem alles wat er in mijn hart is en ik geeft Hem de gelegenheid terug te praten, te fluisteren in mijn hart. Dat doet Hij door Zijn Woord, maar ook door de Heilige Geest.

Discipelschap is voortdurend kiezen
En als ik dat dóe, daarvoor blijf kiezen, dan volg ik Jezus na. Maar nog belangrijker is dat er dan ‘vrucht’ komt. Dan kan Gods Geest aan het werk en komt Zijn vrucht. Dan komt het karakter van Jezus tot leven in mij. En die vrucht heeft wél alles met gevoelens te maken: “De vrucht van de Geest is echter: liefde, blijdschap, vrede, geduld, vriendelijkheid, goedheid, geloof, zachtmoedigheid, zelfbeheersing”, Galaten 5:22.

Wanneer jij en ik op die manier hebben ervaren dat God voor ons heeft gekozen met die ultieme agapè-liefde, pas dan kunnen we dat uitdelen aan onze huwelijkspartner. Pas dan kan ik op het fundament van Gods agapè-liefde voor mijn vrouw blijven kiezen, ook op die momenten dat mijn menselijke gevoel even helemaal verdwenen is. Dan ‘acht ik de ander uitnemender dan mijzelf’ (Philipenzen 2:3). Dan staat niet meer mijn ego centraal, dan pas komt er echt een eenheid van man-vrouw met God zelf. Het drievoudige snoer. Het begint allemaal met Gods agapè-liefde voor mij. De Bijbel zegt het heel compact in 1 Johannes 4:19 “Wij hebben lief, omdat Hij ons eerst heeft liefgehad.”